नेवासा/सुखदेव फुलारी
सद्य परिस्थितीत दिवसाचे वाढते तापमान,उष्ण व कोरडी हवा यामूळे शेतात उभ्या असणाऱ्या पिकावर येणारा ताण, या व इतर कारणानी पिकावर किडी आणि रोगांचा प्रादुर्भाव आढळून येऊ शकतो. आबां फळावर फळमाशीचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता असल्याने एकरी ४ ते ५ रक्षक सापळे लावावेत असा सल्ला श्री.मारुतराव घुले पाटील शिक्षण संस्था संचलित दहिगाव-ने कृषी विज्ञान केंद्राचे विषय विशेषज्ञ (पिक संरक्षण) माणिक लाखे यांनी दिला आहे.
फळपिक निगा व फळ काढणी यबाबद कृषि सल्ला देताना श्री.लाखे पुढे म्हणाले की, आबां फळे काढणीसाठी तयार झाली असल्यास, साधारण ८० ते ८५ टक्के पक्व झाली असल्यास सकाळी १० वाजेचे आत किंवा दुपारी ४ वाजे नंतर काढणी करावी. नविण लागवड केलेल्या रोपाना १० ते १२ दिवसाचे अंतराने १५ ते २० लिटर पाणी द्यावे.
*केळी*
केळी पिकावरील करपा रोगाचे नियत्रंणासाठी रोगग्रस्त पाने काढून जाळावीत. झाडावर एम ४५ किवा कॉपर ऑक्सीक्लोराईड २५ ग्रॅम प्रती १० लिटर पाणी प्रमाणे फवारणी करावी. फुलकिडीच्या नियंत्रणासाठी अॅसिटॅमीप्रीड १ ग्रॅम प्रती लिटर पाणी प्रमाणे फवारणी करावी. फवारणी द्रावणामध्ये मिनरल ऑयल किवा स्टिकर मिसळून फवारणी करावी. बागे भोवती सजीव वारा विरोधक कुंपण पश्चिम व उत्तर बाजूस लावावे. केळी बागेस दररोज साधारण १६ ते २५ लिटर प्रती झाड प्रमाणे पाणी द्यावे. घडावर ५०० ग्रॅम (अर्धा टक्के) पोटॅशिअम डायहाड्रोजन फॉसस्फेट व १ किलो युरिया (एक टक्के) व स्टिकर प्रती १०० लिटर पाण्यातून १५दिवसाचे अंतराने दोन फवारण्या कराव्यात. फक्त घडावर २-४-डी २० पीपीएम ( २ ग्रॅम 2-4-डी १००लिटर पाणी ) १५ दिवसाचे अंतराने दोन फवारण्या कराव्यात.फुलकिडीच्या नियत्रंणासाठी व्हर्टिसिलिअम ५० ग्रॅम व दुध ५० मिली प्रती १० लिटर पाण्यातून १५ दिवसाचे अंतराने दोन फवारण्या कराव्यात. घडावर स्कर्टिंग बॅग लावाव्यात
*शेवगा भुरी व नागअळी*
शेवगा पिकावरील भूरी नियत्रंणासाठी सल्फर १.५ ग्रॅम प्रती लिटर पाणी प्रमाणे फवारणी करावी. नागअळी नियत्रंणासाठी निंबोळी अर्क ५% किवा डायमिथोएट २० मिली प्रती १० लिटर पाणी प्रमाणे फवारणी करावी.तसेच फवारणी साठी मल्टीन्युटीअंट, मल्टीप्लेक्स,विपूल, किसाइट यापैकी एक २० मिली प्रती १० लिटर पाणी किवा ज्ञानेश्वर उर्जा या सारखे सूक्ष्म अन्नद्रव्य निवडून ०.५ टक्के प्रमाणे फवारणी करावी.
*मोसंबी*
मोसंबी पिकावरील रस शोषन करणा-या किडींचे नियत्रंण करावे, त्यासाठी अॅसिफेट १५ ग्रॅम किवा ट्रायझोफॉस २० ग्रॅम आणि कॉपर ऑक्सीक्लोराईड किवा क्लोरोथॅलोनील २५ ग्रॅम प्रती १० लिटर पाणी प्रमाणे फवारणी करावी. बागेस ड्रिप नसल्यास झाडाना दुहेरी आळे पध्दतीने पाणी द्यावे. बागेस जैविक अच्छादन किवा प्लॅस्टिक अच्छादनाचा वापर करावा.
*पपई फळसड*
कोलॅटोट्रिकम बुरशीमुळे होणारी फळसड कमी करण्यासठी कॉपर ऑक्सीक्लोराईड ३ ग्रॅम किवा कार्बेंडायझीम १ ग्रॅम किवा डायईथेन एम ४५, १.५ ते २ ग्रॅम प्रती लिटर पाणी या प्रमाणे १ ते २ फवारण्या कराव्यात. काढणी झालेली फळे ४९अंश सेल्सिअस तापमानाच्या गरम पाण्यात २० मिनिटे बुडवून नंतर २०मिनिटे थंड पाण्यात बुडवून ठेवावीत व नंतर कोरडी करून पॅकिंग करून विक्रस पाठवावीत*
*भुईमुग*
भुईमुगावरील फुलकिड्यांच्या प्रभावी व्यवस्थापनासाठी आर्थिक नुकसानीची संकेत पातळी ५ फुलकिडे प्रति शेंडा आणि पाने पोखरणारी अथवा गुंडाळणारी अळी झाडाच्या मध्यवर्ती भागात १o टक्के पाने पोखरलेली किंवा प्रत्येक मीटर ओळीतील झाडावर १ अळी आढळल्यास क्वीनॉलफॉस २५ टक्के प्रवाही २ ते ३ मिली प्रती लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
*तांबेरा आणि टिका:– तांबेरा आणि टिका या रोगाच्या नियंत्रणाकरिता टेबकोनॉझोल २५ टक्के डब्ल्यु.जी.१ ते १.५ ग्रॅम प्रति लिटर र पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
*किटकनाशके व ईतर रसायने वापरताना घ्यावयाची काळजी:– रसायनाचे लेबल क्लेम, पीएचआय, एमआरएल तपासावे, बॅन किंवा रेस्ट्रिक्टेड आहे का ते पहावे, रसायनाचा गट तपासावा, खरेदीवेळी पक्के बिल घ्यावे, तसेच संबघीत तज्ञाचा सल्ला घेउन वापर करावा.
*अधिक माहितीसाठी संपर्क*
श्री.माणिक लाखे
विषय विशेषज्ञ (पिक संरक्षण)
मो.नं.9423006607
कृषि विज्ञान केंद्र दहीगाव-ने